Księga ławnicza miasta Pleszewa

Tytuł rzeczywisty:

Księga ławnicza miasta Pleszewa

Tytuł inwentarzowy:

Liber inscriptionum et reformationum civitatis Pleschow. Księga wójtowska i ławnicza; język polski (1584-1597)

Tytuł oryginalny:

Liber inscriptionum et reformationum civitatis Pleschow

Miasto:

Pleszew

Data lokacji:

przed 1283 r.

Uwagi dot. miasta:

Miasto Zarembów Cieleckich (potem piszących się „z Pleszewa”), następnie Tęczyńskich (przełom XV i XVI w.), Kościeleckich (od 1531), Górków i Zborowskich (od 1566). Na przełomie XV i XVI wieku około 900 mieszkańców. Literatura: Adam Kozak, Pleszew w późnym średniowieczu i u progu epoki nowożytnej (koniec XIV‒początek XVI w.), Poznań 2020; Dzieje Pleszewa, pod red. Mariana Drozdowskiego, Kalisz 1989.

Prawo lokacji:

nieznane

Własność:

prywatna

Województwo:

województwo kaliskie

Typ wytwórcy:

magistrat

Miejsce przechowywania:

Archiwum Państwowe w Poznaniu

Nazwa zespołu:

Akta miasta Pleszew

Sygantura obecna:

53/4337/0/-/I13

Sygnatura poprzednia:

I 13

Data początkowa:

1583

Data końcowa:

1597

Format:

in folio

Liczba kart:

231

Liczba stron:

464

Język księgi:

łaciński polski

Wytwórca (instytucja):

ława miejska

Typ ksiąg miejskich:

ławnicza

Zawartość księgi:

Sprawy niesporne (oprawy posagów i wian, przeniesienia własności nieruchomości, nieliczne kwitacje); wpisy ugód (sprawy majątkowe) oraz zapiski o gajeniu sądów. Inne: s. 2‒7 ‒ ozdobne strony tytułowe (s. 2 – tytuł księgi ozdobiony inicjałem i wielobarwną bordiurą); s. 3 – rysunek herbu miasta i łaciński panegiryk na jego cześć; s. 4‒5 – informacja o osobach zlecających założenie księgi wyróżniona minią i pismem o większym module; s. 5 – wiersz dla „dostojnego senatu pleszewskiego”; s. 6 ‒ informacja o czasie założenia księgi wyróżniona minią i pismem o większym module: „regnante – – Stephano primo Dei gratia rege Poloniae – – et dominium atque hereditatem Pleschoviensem – – possidente – – Joanne a Zborow castellano Gnieznensi – – anno Nativitatis Iesu Christi 1583”; s. 7 – rysunek herbu Jastrzębiec Zborowskich i pochwała na ich cześć (wiersze układał Piotr Biernacki pisarz miejski Pleszewa); s. 19‒21 ‒ ugoda między mieszczanami z 1584 potwierdzona własnoręcznym podpisem dziedzica miasta Jana Zborowskiego kasztelana gnieźnieńskiego („Jan [ze] Zborowa etc. etc. manu propria”); s. 144‒145 ‒ poręka mieszczan z 1587 za wstawiennictwo oskarżonego przed sądem zamkowym z podpisem Jana Zborowskiego (treść jak wyżej); s. 148‒150 ‒ zapiska: Jan Zborowski dziedzic Pleszewa w 1587 „jadąc na elekcję pod Warszawę dał i darował na szpital tegoż Pleszowa sto złotych polskich”, potwierdzona własnoręcznym podpisem donatora i odciskiem jego sygnetu wykonanym w technice wosk przez papier; s. 464 ‒ pod ostatnią zapiską w księdze z 1584 ślad po pieczęci wykonanej w technice wosk przez papier. Księga prowadzona w języku polskim, jedynie początkowe karty po łacinie. Strony tytułowe przygotowane w 1583, zapisy prowadzone dopiero od 1584 (data zamknięcia poprzedniej księgi ławniczej o sygnaturze 53/4337/0/-/I_12); s. 183‒184: dołożona do księgi notatka z 1773 („Konnotacja com dała córce Ludowice i zięciowi Tomaszowi w roku 1773”).

Uwagi:

Stan zachowania bardzo dobry

Odniesienia:

A. Warschauer, Die städtischen Archive in der Provinz Posen, Leipzig 1901, s. 175 (wzmianka).

Autor wpisu:

Adam Kozak